Tak. Każdy, kto jest w stanie zajmować się czynnie innymi sportami, może uprawiać karate.
Tak. Każde dziecko powyżej dziewięciu lat ze sprawnym aparatem ruchowym może ćwiczyć.
Tak. Dzięki temu, że karate wykorzystuje moc całego ciała, wystarczająco dużą siłę techniki potrafią uzyskać zarówno mężczyźni, jak i kobiety.
Nauka i doskonalenie technik karate nie kończy się nigdy. Im dłużej się ćwiczy, tym większe są postępy. Z każdym dniem ćwiczący staje się lepszy od niećwiczącego. W praktyce podstawowe techniki uczeń karate opanowuje w przeciągu pierwszego roku.
Istnieje specjalny strój karate o nazwie karategi. Można jednak ćwiczyć w dowolnym stroju gimnastycznym, byle nie ograniczał on swobody ruchów.
Techniki karate wykonuje się, korzystając z mocy całego ciała. A zatem trening nastawiony na wzmocnienie tylko jednej jego części jest bezcelowy. Karate, którego nauczamy, nie powoduje odkształceń dłoni ani stóp uczniów.
Karate tradycyjne to starożytna i piękna sztuka samoobrony bez broni. Opiera się w większym stopniu na wykorzystaniu możliwości całego ciała (synchronizacji oddechu, napięcia i rozluźnienia mięśni i dynamiki całego ciała), niż siły mięśni rąk i nóg.
W zastosowaniach praktycznych liczy się strategia i szybkość reakcji w połączeniu z mocnym duchem walki. Nauczysz się wyczuć przeciwnika tak, by w efekcie nad nim zapanować. Zamiast przeciwstawiać się jego sile, wykorzystasz jego słabe punkty.
W karate nie można oddzielić od siebie sfery fizycznej i psychicznej - obie łączą się harmonijnie ze sobą. Ćwiczący uzyskuje wiarę w siebie, opanowanie i jasny osąd sytuacji, dzięki czemu ciało reaguje zawsze w należyty sposób.
Jeśli korzystamy z technik, jakie daje nam karate tradycyjne, waga i wzrost przeciwnika przestają mieć znaczenie. Karate zatem może nauczyć się każdy, niezależnie od wieku i siły fizycznej. Uprawianie karate sprawia, że pozbywamy się nieprawidłowych nawyków nabytych na skutek trybu życia właściwego współczesnej cywilizacji. Należą do nich wady postawy, upośledzenia aparatu ruchowego i oddechowego, a także zahamowania psychiczne i charakterologiczne.
Uprawianie karate wpływa wszechstronnie na kondycję fizyczną: podnosi siłę i elastyczność mięśni, poprawia szybkość, zwinność, koordynację ruchową i wydolność krążenia.
Pierwszy czarny pas przyznaje się za opanowanie technik podstawowych. Jakkolwiek zależy to od obranej metody treningu, zazwyczaj stopień mistrzowski - 1 Dan zdobywa się po 3 latach intensywnego treningu.
Karate tradycyjne, czyli oryginalne karate, powstało w Japonii jako sztuka walki. Praktycznie rzecz biorąc karate tradycyjne opiera się na koncepcji "ciosu kończącego". Cios kończący definiuje się jako technikę wystarczającą do unieszkodliwienia atakującego przeciwnika. Wraz z innymi technikami towarzyszącymi, technika ciosu kończącego jednoczy w sobie moc całego ciała, skupiając ją na celu uderzenia. Przebieg zawodów karate tradycyjnego od początku do końca oparty jest na sztuce samoobrony. Przykładowo, jedynie technika ciosu kończącego zaliczana jest jako zdobyty punkt. Co więcej, zgodnie z zasadą, że cios kończący jest ostatnim ciosem zadanym w walce, w zawodach karate tradycyjnego starcia prowadzone są do zdobycia jednego punktu. Dzięki ścisłemu przestrzeganiu tej zasady do minimum sprowadzona zostaje ilość nieprzemyślanych posunięć i niestarannie wykonanych technik.
Podobnie jak w przypadku każdej innej sztuki samoobrony, wzrost i waga przeciwnika nie są tu ani określone, ani też istotne. Zasady samoobrony wymagają gotowości do odparcia ataku każdego przeciwnika, niezależnie od jego wagi i wzrostu. Co więcej, niejednokrotnie napastnik bywa potężniej zbudowany od napadniętego.
Jako dyscyplina sportu, karate tradycyjne wykorzystuje zawody jako jeden ze środków treningowych i sposób wzbogacenia ogólnego rozwoju człowieka poprzez osiągnięcie lepszej równowagi emocjonalnej, dyscypliny wewnętrznej i zgodności z zasadami etykiety. Razem wzięte, cele te wyznaczają zrąb przepisów sportowych karate tradycyjnego.
Korzenie innych, nowoczesnych szkół karate sięgają w swym rozwoju karate tradycyjnego. Nowe szkoły oparły swoje techniki i postawy na bazie uderzeń i kopnięć japońskiego karate. Zachowując podobieństwo zewnętrzne, szkoły te wprowadziły jednak zasadnicze modyfikacje. Zapewne najbardziej brzemienna w skutki okazała się zmiana podejścia filozoficznego i przeniesienie nacisku ze sztuki walki i samoobrony na rzecz punktowanej konkurencji sportowej, polegającej na zadawaniu ciosów i kopnięć. Przykładowo, nie potrzeba eksperta, by zauważyć, że szkoły nowoczesne przejęły z karate sposoby wykonywania uderzeń i kopnięć jedynie w najbardziej ogólnym i dowolnym sensie. Punkty w walce sportowej przyznawane są tam na podstawie możliwie jak najszybszego i jak najbardziej precyzyjnego trafienia w cel pięścią lub stopą. W tej sytuacji niepotrzebny stał się wymóg "ciosu kończącego". W rezultacie zbędne okazało się wkładanie w uderzenia siły powstałej z ruchu całego ciała. Co więcej, główny nacisk położony został na oszczędność ruchów. W tym najważniejszym względzie dynamika ciała nowoczesnych szkół karate jest całkowitą odwrotnością dynamiki w karate tradycyjnym. Wyzbywszy się wymogu ciosu kończącego, nowe szkoły karate oparły w zamian swe przepisy sportowe na systemie wielopunktowym. W przypadku organizacji karate nowoczesnego mamy zazwyczaj do czynienia z systemami przyznającymi albo trzy, albo sześć razy po pół punktu.
Karate tradycyjne opiera się na sztuce samoobrony. Jako że w konsekwencji waga i wzrost przeciwnika są bez znaczenia, nie istnieją kategorie wagowe. Tymczasem nowoczesne szkoły karate spoglądają na walkę z perspektywy konkurencji sportowej, a nie sztuki. Stąd jedna z nowoczesnych szkół karate ma aż siedem różnych kategorii wagowych.
Tradycje, etykieta i postawa budo oraz wszystkich innych sztuk wojennych Japonii sięgają korzeniami wiele stuleci wstecz. Jednym z najważniejszych aspektów tego dziedzictwa jest postać nauczyciela razem ze wszystkimi jego powinnościami.
.
Zyskuje szacunek i zaufanie uczniów, dając przykład nienagannej postawy i nieskazitelnego charakteru. Poprzez ustawiczny wysiłek i pracę nad podniesieniem się na wyższy poziom techniczny zawsze o krok wyprzedza rozwój swojego ucznia, znowu wskazując tym drogę.
Dzięki uważnej analizie fizycznej, psychicznej i psychologicznej kondycji ucznia zawsze znajduje się w odpowiedniej pozycji, by pokierować jego rozwojem we właściwym kierunku. Tak rozumiany symbol kompasu jest wskaźnikiem jego oddania i poświęcenia się najwyższym standardom karate tradycyjnego, jako instruktora, trenera i nauczyciela.
Funkcja stopni uczniowskich i mistrzowskich w szkoleniu karate
Poziom osiągnięty w nauce karate oznaczany jest kolorem pasa i powinien dokładnie odzwierciedlać nabyte umiejętności. W tym sensie pas jest podstawowym źródłem mówiącym o osiągnięciach i ukazuje, ile jeszcze karateka musi się nauczyć. System pasów pozostaje w zgodzie z ideą karate jako ciągłego procesu nauki i doskonalenia od pierwszych stopni uczniowskich do najwyższych mistrzowskich. Pas symbolizuje nieustającą pracę w codziennym treningu i rozwój jednostki w sztuce karate.
Kandydat, który podchodzi do egzaminu, mając pewność, że zdobędzie pas, musi wykazać się kondycją fizyczną i wiedzą o wymaganych technikach. Podejściem swym wskazuje na niezbędną dojrzałość umysłową, zrównoważenie wewnętrzne, wiarę w siebie oraz zaufanie w wynik egzaminu. Fizycznie i psychicznie jest gotów dać z siebie wszystko. W tym sensie cały proces przygotowywania się do egzaminu podporządkowany jest ostatecznemu celowi osiągnięcia szczytowych możliwości w momencie sprawdzania umiejętności. Trenując dla tego celu, kandydat będzie przygotowany i sprawi dobre wrażenie dzięki wierze we własne siły i zrównoważeniu. Dlatego właśnie pas symbolizuje coś więcej niż tylko rozwój w sensie technicznym oraz znajomość i umiejętność zastosowania pewnych technik. Każdy kolejny pas stanowi po prostu następne wyzwanie na drodze do samodoskonalenia się, która nie zna ograniczeń.
Dokładne wymagania egzaminacyjne na poszczególne stopnie uczniowskie dostępne są tutaj.
Oceniane są w sposób punktowy. Przy ocenie kata sędziowie biorą pod uwagę: poprawność techniczną ruchów kata, ich kolejność, kontynuację technik, tempo charakterystyczne dla każdego kata, interpretację zastosowania poszczególnych technik kata. W kata drużynowym dochodzi jeszcze element synchronizacj i ruchów drużyny, składającej się z trzech zawodników lub zawodniczek.
Esencją karate są kata (formy). Składają się one z serii skoordynowanych i harmonijnych ruchów, które wykonywane są z zachowaniem ustalonej kolejności i określonego rytmu. Każde kata przedstawia wyimaginowaną walkę z kilkoma przeciwnikami jednocześnie. Defensywne przeznaczenie karate widoczne jest już w samej kolejności ruchów kata, które rozpoczynają się zawsze od pozycji obronnej. Karateka nigdy nie atakuje pierwszy, ani nie wykorzystuje opanowanych technik, stosując przemoc. Każde kata składa się z serii następujących po sobie ruchów, wykonywanych wzdłuż linii zwanej embusen. Ostatni ruch kata powinien wypaść dokładnie w tym samym punkcie, w którym rozpoczęto ćwiczenie. Oczywiście po bezbłędnym wykonaniu wszystkich technik pozorowanej walki. Pozostawanie w czujnej gotowości (zanshin) jest integralną częścią kata i powinno być równie doskonałe jak zachowanie w ćwiczeniu okreslonej pozycji (kamae).
Każde kata ma własne cechy charakterystyczne, które ćwiczący powinien wydobyć na jaw, odciskając indywidualne piętno na wykonywanych technikach ręcznych i nożnych i nie zapominając nigdy o wyimaginowanym przeciwniku. Podczas wykonywania kata należy zwrócić uwagę na naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśni, regularny oddech i zachowanie czujności (nie może to jednak prowadzić do usztywniania się). Przede wszystkim trzeba jednak osiągnąć niezbędny stopień koncentracji wewnętrznej (duchowej). Równoczesne zachowanie wszystkich tych elementów sprawia, że ruch staje się płynny i harmonijny, rytmiczny i pełen wdzięku, co jest spowodowane tym, że siła zostaje użyta we właściwym momencie, a ciało wprawione w ruch z elastycznością i swobodą. Żaden ruch kata nie jest zbędny. Ciąg określonych technik w każdym ćwiczeniu to nie działania spektakularne, podjęte dla wywołania efektu wizualnego, lecz ruchy uzasadnione przewidywanym przebiegiem walki, studiowane i doskonalone przez mistrzów karate, którzy je tworzyli. Jedni robili to dla nabycia siły fizycznej, wzmocnienia muskułów i kości, inni - dla poprawienia refleksu i zwiększenia szybkości.
Jeśli chodzi o klasyfikację, kata generalnie dzielimy na należące do stylu Shorei (siła i moc) i stylu Shorin (szybkość i lekkość). Ćwiczenie kata rozpoczyna się od nauki pięciu podstawowych form z grupy Heian. Określenie to pochodzi od nazwy historycznej stolicy Japonii, Kyoto, która oznaczała "panuj w pokoju i ze spokojem". Pozwala to zrozumieć głębszy sens użycia pojęcia Heian w zastosowaniu do pierwszych pięciu kata. Opanowanie ich w wystarczającym stopniu daje adeptom sztuki karate podstawy, pozwalające na wyrobienie w sobie szybkości, refleksu, umiejętności technicznych i siły fizycznej. Przede wszystkim jednak umożliwia uzyskanie spokoju wewnętrznego. To zaś z kolei stanowi gwarancję skutecznej samoobrony.
Po formach z grupy Heian następuje długa lista kata wyższych (bardziej złożonych). Należą do nich ćwiczenia z serii Tekki, Bassai, Empi, Join, Kanku, Jitte, Gankaku, Hangetsu i wiele innych. To właśnie dzięki ćwiczeniu kata, karate przetrwało do dzisiejszych czasów. Połączenie wszystkich technik w ramach poszczególnych kata sprawiło, że dziedzictwo wspaniałej sztuki walki, jaką jest karate, nie zostało zaprzepaszczone, lecz przekazywane z pokolenia na pokolenie, dotrwało do naszych dni.
Na podstawie pism i wypowiedzi Hidetaki Nishiyamy, wygłoszonych na seminarium w Warszawie w dn. 23 - 25 stycznia 1995 r., opracował Janusz Wojdecki
Jednym z trzech elementów (w zakres ćwiczeń karate wchodzą: kihon - doskonalenie techniki, kata - walka z pozorowanymi przeciwnikami, kumite - walka z przeciwnikiem rzeczywistym) wchodzących w skład karate jest kumite. Jest to walka, w której wykonywane "pustymi rękoma" (nieuzbrojoną dłonią) techniki podstawowe nabierają konkretnego sensu w konfrontacji z rzeczywistym przeciwnikiem. Poprawność i sumienność wykonania technik stanowią podstawę kumite. Niełatwo to sobie uświadomić, zwłaszcza początkującym. Dopiero po pewnym czasie stopniowo przychodzi zrozumienie, że kumite to taki rodzaj walki z przeciwnikiem, który ma na celu służyć wyłącznie własnej ekspresji i samodoskonaleniu. Niezbędne jest zatem podjęcie maksymalnego wysiłku fizycznego i psychicznego, który pozwoliłby utrzymać stałą koncentrację w wykonywaniu każdej techniki z odpowiednią sprawnością i siłą. Celem jest uniemożliwienie przeciwnikowi skutecznej reakcji. Zależnie od osiągniętego poziomu zaawansowania, walki prowadzone są w rozmaity sposób. Rozróżniamy trzy kategorie: podstawową (ustalony dystans i zapowiedziane techniki - kihon ippon kumite), półwolną (dystans dowolny, na pierwszą, zapowiedzianą technikę ataku wykonywaną w ustalonym czasie - jiyu ippon kumite) i wolną (walczący mogą stosować bez zapowiedzi dowolne techniki, zachowując jednak pełną kontrolę nad uderzeniem, tak, by nie spowodować obrażeń u przeciwnika - jiyu kumite). Skoro ostatecznym celem karate jest panowanie nad sobą i swoimi emocjami, jasna staje się przyczyna, dla której kumite w kategorii wolnej jest ostatnim stadium treningu w tej formie karate.
Niestety, pomimo ogromu wysiłków wkładanych przez instruktorów w uświadomienie ogółowi, że walka karate nie jest zwykłą bijatyką ani też środkiem nacisku i przemocy, negatywne konotacje karate są w dalszym ciągu mocno zakorzenione w społeczeństwie. Po dziś dzień są jeszcze ludzie, dla których karate kojarzy się wyłącznie z "mordobiciem" lub "rozbijaniem desek". Oczywiście, karate bywa również i takie. Ze swej istoty podobne jest do noża, który może być wykorzystany z pożytkiem lub szkodą, zależnie od intencji, w jakiej go użyto. Starcie z kimś, kto przede wszystkim jest kolegą z dojo, a potem dopiero przeciwnikiem, stanowi wyzwanie - służyć ma wyłącznie podniesieniu ducha walki przy zdecydowanej woli niedopuszczenia do konfrontacji li tylko dla zademonstrowania własnej przewagi. Siła i sprawność, w odłączeniu od głębszego celu, któremu powinny służyć, stają się przymiotami pozbawionymi większej wartości.
Kumite sportowe:
- Shobu Ippon, czyli walka do 1 punktu (2 wazari lub 1 ippon). Długość walki: 90 s (czasu efektywnego).
- Sanbon Shobu - walka składająca się z trzech Shobu Ippon (tak jak trzy sety w tenisie).
- Jogai (wyjście poza pole walki): dwa wyjścia równają się wazari dla przeciwnika.
Aby zdobyć punkt, zawodnik wykonujący technikę winien zachować prawidłową pozycję, stabilność i zanshin (gotowość do kontynuowania walki, duch walki). Podczas wykonywania techniki kontakt jest zabroniony. Jeśli takowy miał miejsce, ocena jego skutków należy do sędziego. I tak:
- kontakt niepowodujący obrażeń u przeciwnika, z dobrą i precyzyjną kontrolą = 1 pełny punkt,
- kontakt wywołujący widoczne obrażenia przeciwnika = może być uznany przez sędziego za hansoku (dyskwalifikacja),
- kontakt o znikomych skutkach dla przeciwnika = chui,
- w przypadku hikiwake, aby przyznane zostało zwycięstwo przy pierwszym wazari lub ippon, wymagane jest ketteisen albo o wyniku rozstrzyga decyzja sędziego.
Zwycięstwo przypada drużynie, która po zakończeniu meczu ma na koncie więcej punktów. Punkty liczy się w nastepujący sposób:
- ippon = 10 punktów,
- wazari = 4 punkty,
- chui = 4 punkty dla przeciwnika ,
- hansoku = 10 punktów dla przeciwnika (w przypadku uprzedniego przyznania chui nie liczy się),
- jogai = 2 punkty dla przeciwnika.
Walki drużynowe i indywidualne rozgrywane się systemem eliminacji prostych, bez repasaży.
Dwubój polegający na naprzemiennym rozgrywaniu kitei i kumite w ramach jednej konkurencji. Schemat rozgrywek eliminacyjnych jest zawsze tak ułożony, by w finale rozgrywane było kumite.
Walka choreograficznie ułożona. Czas trwania wynosi 55-60 s. Rozgrywana w parach: mężczyzna - mężczyzna, mężczyzna - kobieta. Oceniana systemem punktowym, podobnie jak kata.
